خط فرمان؛ فقط برای اجرای فرمان؟!
خیلی از افراد خصوصاً اونایی که با دنیای گنو/لینوکس غریبه‌اند، محیط خط فرمان رو صرفاً جایی برای اجرای یکسری دستور می‌دونن که تازه این دستورات معمولاً چیزی فراتر از کارای روزانه‌ست.
مثلاً یه کاربر Windows ممکنه برای نشون دادن فایل‌های پنهان سیستمی از Command Prompt استفاده کنه، یا شاید حتی برای Set کردن IP.
اما دیگه خیلی وقته که کسی با محیط خط فرمان Windows آهنگ گوش نمیکنه! دیگه کسی Norton Commander رو یادش نمیاد. تازه همه چیز به همینجا محدود نمیشه. حتی در گذشته هم هیچکس در محیط خط فرمان Windows توی اینترنت گشت و گذار نکرده!
اما گنو/لینوکس چی؟
در واقع خیلیا نظرشون اینه که کمرنگ شدن نقش خط فرمان در Windows نشانه‌ی افزایش سطح سیستم‌عامل و رفاه کاربر شده. البته نظر اشتباهی هم نیست...
اما لینوکسی‌ها علاوه بر اینکه خیلی وقت‌ها میتونن مستقل از خط فرمان عمل کنن، نظر دیگه‌ای دارن. خط فرمان دقیقاً همون آزادی‌ای هست که لینوکس به کاربرش میده. شما توی محیط گرافیکال میتونید خیلی کارها بکنید ولی حتماً باید تو یه چارچوب از پیش تعیین شده حرکت کنید. اما توی خط فرمان از مرزها خیلی عقب‌تر میرن و کاربر میتونه با سیستم‌عاملش صحبت کنه!
در ضمن ابزارهای خط فرمانی اونقدر سبک هستن که آدم تعجب می‌کنه از این حجم پایین. در حالی که یه کاربر حرفه‌ای Windows ترجیح میده از Power Archive کرک شده استفاده کنه که خیلی هم سنگینه، یه کاربر لینوکسی با نصب چندتا برنامه مثل rar و zip و غیره که کلاً حجمشون از کیلوبایت تجاوز نمیکنه میتونه کاراشو انجام بده.
شما میتونید توی خط‌فرمان لینوکس این کارارو انجام بدین:
- با mc که معادل همون لینوکسی Norton Commander هستش به راحتی توی فضای هاردش گشت و گذار کنید.
- با ابزارهایی مثل emacs، vim و nano توی خط‌فرمان برنامه نویسی کنید! این ویرایشگرها حتی قابلیت Autocomplete هم دارن و میتونن فراتر از یه ویرایشگر و در حد یک IDE نقش ایفا کنن!!
- با cmus آهنگ گوش کنید! فقط یه‌باز استفاده از این نرم‌افزار منو شیفته‌ی خودش کرد. خیلی انعطاف پذیره.
- با ابزارهایی مثل wget، curl، axel، aria2 و... انواع دانلودها رو انجام بدید! اونم نه فقط دانلودهای ساده. شما با aria2 و axel میتونید به تعداد دلخواه لینک موازی ایجاد کنید واسه یه دانلود. با wget کارای خیلی عجیبی میشه انجام داد! مثلا دانلود کل عکس‌های یک سایت...
- با w3m یا elinks توی اینترنت گشت و گذار کنید!! حتی افزونه‌هایی وجود داره که میتونه تصاویر رو هم توی محیط خط‌فرمان نشون بده موقع وبگردی.
- هنوز تموم نشده! بازی‌های زیبا و محبوبی مثل MyMan، Moon-Buggy، nInvaders، B و Bastet توی خط‌فرمان اجرا میشن! حتی بازی 2048 که یکی از بازی‌های جهانی Android شده جدیداً توی خط‌فرمان لینوکس قابل اجراست!
باور کنید هنوزم تموم نشده! پارتیشن بندی و تهیه پشتیبان، تبدیل انواع فایل‌های مدیا به هم دیگه، تنظیم نور صفحه و صدای بلندگو، اتصال به شبکه‌های سیمی و بی‌سیم، IP Scanning و حتی چت کردن یه بخش کوچیک دیگه از کاراییه که شما میتونید توی خط‌فرمان لینوکس انجام بدین!
حالا قضاوت با شما... کمرنگ شدن خط‌فرمان یعنی پیشرفت؟
خط فرمان یک جزیی ضرری از هر سیستم عاملی است، چون کارهایی رو میشه باهاش انجام داد که در محیط گرافیکی نمیتونید انجام بدید، یا بعضی موارد میشه ولی به اون راحتی و سرعت و سبکی برای سیستم نمیشه. ولی چون ویندوز عمدتا برای کاربران خانگی و غیرمتخصص طراحی شده و این کاربران اصولا سواد و توانایی استفاده از قدرتهای خط فرمان رو ندارن بطور معمول، در نتیجه خط فرمانش ضعیف و کم رنگه و در مقابل از نظر GUI بیشتر رشد کرده.
فراموش نکنیم که شل (خط فرمان) درواقع یک زبان برنامه نویسی هم هست و اسکریپت های رو برای خودکار سازی خیلی کارها و مدیریت سیستم براش مینویسن، که اگر این امکان نبود می بایست از زبانهای برنامه نویسی دیگر استفاده میشد، ولی استفاده از شل که جزیی از سیستم عامله و براحتی میشه در محیطش کار و برنامه ها و دستورات رو با هم ترکیب کرد بطور معمول برای موارد ساده و محدود و در ارتباط مستقیم با محیط سیستم عامل و کارایی هاش ساده تر و سریعتره. شل مثل یک ابزار برنامه نویسی برای کارهای روتین و مدیریتی و برنامه های ساده برای کارها و نیازهای روزمره است که بعنوان جزیی از سیستم عامل همراهش هست.