من و مایکروسافت (۱)
نمیدونم فقط منم یا کسای دیگه‌ای هم هستن که دوست دارن سیستم‌عامل‌های مختلف رو تست کنن! یکی از تفریحات سالم من اینه که هرچی سیستم‌عامل جدید میاد رو نصب و تست کنم. بعدش هم به نتیجه نمی‌رسم و دوباره می‌رم سراغ اوبونتوی عزیزم!
اینجا تجربه کار با سیستم‌عامل‌های مختلف مایکروسافت رو از نظر خودم قرار میدم به امید اینکه مفید باشه.
- از اونجایی که Windows Server توی زندگی روزمره کاربرد زیادی نداره اینجا ازش حرفی نزدم. شاید بعداً یه مطلبم در مورد Windows Server نوشتم.
MS-DOS6.22: تنها نسخه‌ای از DOS که ازش روی سیستم استفاده کردم همین نسخه بود. پوسته یا Shell داس و همینطور مسئول Boot کردن DOS فایلی بود به نام COMMAND.COM و البته این فایل کاربردش رو تا Windows 98 هم حفظ کرد. به سختی نصب و Boot می‌شد. و به سختی هم سخت‌افزارهایی مثل CD-ROM رو شناسایی می‌کرد. با تلاش‌هایی می‌شد بهش ماوس رو معرفی کرد ولی با این‌حال کاربرد زیادی نداشت! خیلی از تعاریفی که امروز از رایانه و سیستم‌عامل داریم اون زمان وجود نداشت. البته منم سنی نداشتم اون زمان. دو تا برنامه رو یادمه که زیاد مشتریشون بودم. یکی EDIT و یکی هم NC (تصویر بالا از محیط همین مدیرفایل یعنی Norton Commander گرفته شده). با EDIT که حتماً آشنا هستید ولی برای افرادی که با NC آشنا نیستم میگم که یه مدیر فایل خیلی خوب بود. یه مشابه لینوکسی هم به اسم mc داره که هنوزم به یاد اون‌روزا باش کار میکنم. از همه مهمتر اینکه توی NC ماوس هم قابل شناسایی بود و این کار رو باهاش آسون‌تر می‌کرد.
Win3.1: از جمله اولین عرضه‌های ویندوز بود و در واقع اولین نسخه از ویندوز بود که به صورت گسترده و جهانی استفاده شد. نسخه‌های ۲ و ۱ ویندوز خیلی اقبال خوبی پیدا نکرده بودن.
منم خیلی بچه بودم، اینو میگم که درک کنین نمی‌تونم نظر حرفه‌ای تری بدم!! محیط خیلی ساده و مهربونی داشت و یادمه Paintش رو هم خیلی دوست داشتم. تا اونجایی که یادمه خودش مستقیم بوت نمی‌شد و باید بعد از بوت شدن DOS دستی Win3.1 رو اجرا می‌کردیم. باید یادمون باشه تو همین نسخه‌ها بود که کم‌کم چیزی به اسم Multi Tasking روی کار اومده بود. توی DOS شما بودی و خط فرمان! اگه بازی می‌کردی دیگه هیچکاری نمی‌تونستی بکنی. اما حالا توی Win3.1 و نسخه های قبلیش می‌شد چندتا کار رو باهم انجام داد؛ البته گام مهمتر در زمینه‌ی Threadها یا ریسمان‌ها رو بعدها مایکروسافت برداشت. اصلاً نام Window هم برای همین به عنوان نام این فریم‌ها قلمداد شد و همچنین نام Windows هم از همینجا میاد.
البته نباید یادمون بره که سیستم چندوظیفه‌ای و چندریسمانی مدت‌ها قبل توسط Unix و در X پیاده سازی شده بود. ولی حقیقت هم اینه که اولین بار مایکروسافت این همه راحتی رو برای کاربر خانگی به ارمغان آورد.
Win3.1 با فاصله‌ی کمی قبل از عرضه‌ی Windows NT به بازار اومده و در ضمن یک نسخه مطابق با NT به نام Windows NT 3.1 داره که چندان با Win3.1 فاصله نداره.
- از عرضه‌ی Windows NT به بعد همگی ویندوزها تا امروز نسخه‌هایی از Windows NT هستن. عرضه‌ی Windows NT به نظر من یکی از کارهای مهم مایکروسافت بوده و هست. (خصوصاً از دید یه برنامهنویس)
Windows 95: با عرضه‌های بعدی ویندوز کار نکردم تا Windows 95. هرچند عرضه‌ی موفقی هم در این بین وجود نداشت. نسبت به Win3.1 که یه گام اساسی در زمینه گرافیک برداشته بود! Windows 95 از لحاظ ساختاری چیزی از سیستم‌عامل‌های جدیدتر کم نداشت. یکی از امکاناتی که در این نسخه اضافه شد و مایکروسافت تا امروز بهش می‌باله اضافه کردن Drag&Drop بود. البته واقعیت اینه که این قابلیت دقیقاً نوع‌آوری مایکروسافت نبود ولی اینجا جای بحثش نیست... بازی‌های خیلی خوبی هم داشت! Internet Explorer اون موقع محیطی خیلی ساده و پیش پا افتاده داشت. در اون زمانا هم مرورگرایی مثل Netscape خیلی برتر از IE به نظر میومدن خصوصاً در مورد Netscape که برای اولین بار از Appletهای Java پشتیبانی کرد.
با همه‌ی این تلاش‌ها و راحتی‌ها نصب Windows 95 هنوز خیلی سخت بود. فرآیند نصب با کلی Floppy و دردسر انجام می‌شد و تازه شناسوندن Floppy Drive خودش یه مسئله بود. دیگه تاریخ مصرفش گذشته!
Windows 98: نسبت به Windows 95 تغییراتی داشت ولی نه چندان زیاد. یادمه اون موقع‌ها تم های خیلی عجیب و غریبی مد بود! مد بود ظاهر Cursor ماوس رو هم تغییر می‌دادیم (به شکل برگ یا زنبور یا...) که دیگه امروز خبری از اون مدها نیست! یاد مجموعه بازی‌های Doom، Keen، TheLastVikings، Commandos و NFS بخیر! حتما مطلبی در مورد بازی‌های قدیمی می‌نویسم. دورانی بود! اون موقع‌ها بیش از حد امنیت ویندوز پایین بود و آنتی‌ویروس McAffee به شدت رو بورس بود. در ضمن Media Player هم کیفیت خیلی کمی داشت و در این زمینه هم نصب نرم‌افزارهایی مثل Winamp و Jetaudio اجتناب ناپذیر بود. هرچند امروز هم کاربرد داره ولی اون زمان خیلی از نرم‌افزارهایی که بیشتر برای کاربر حرفه‌ای طراحی شده بود، کاربرد روزمره داشت. مثل ACDSee که امروزه بیشتر کسایی باش کار میکنن که واقعا نیازش دارن.
- این دوران واسطه دورانی انقلابی بود برای کامپیوتر. علاوه بر این گوشی‌های هوشمند داشتن کم‌کم خودنمایی می‌کردن نسخه‌هایی مثل Windows CE رو می‌طلبیدن. چند سالی از عرضه‌ی کرنل لینوکس توسط لینوس‌توروالدز میگذشت و دنیای آزاد داشت جون بیشتری می‌گرفت. همه اینا به کنار توی آستانه‌ی سال 2000 مشکل Y2K شناسایی شد و این‌هم انقلابی اساسی رو توی سیستم‌عامل‌ها می‌طلبید. انحصاراً در مورد ویندوز هم اتفاقاتی درحال رخ دادن بود. مثلا اینکه COMMAND.COM کم‌کم داشت به پس‌زمینه می‌رفت و تنها کاربردش توی Boot بود و پوسته‌ی اصلی DOS توی Windows رو CMD.EXE فراهم می‌کرد و تا امروز هم همینطوره. هرچند همه میدونیم پوسته‌ی سومی به اسم Power Shell رو هم مایکروسافت مدتی قبل رونمایی کرد.
Windows XP: اول اینو بگم که با Windows ME یا 2000 هم کار کردم ولی یه بازه‌ی خیلی کوتاه. چیز زیادی ازشون یادم نیست. فقط این یادمه که ME هم از نظر گرافیکی تغییراتی داشت. اما بریم سراغ Windows XP.
از نظر من موفقترین نسخه‌ی Microsoft Windows همین نسخه بوده. امروز مایکروسافت حرف از Windows 9 می‌زنه ولی هنوز خیلیا دل از Windows XP نکندن! فکر میکنم مایکروسافت موقع عرضه‌ی این نسخه کم‌کم متوجه خطر GNU/Linux برای خودش شد. در نگاه اول یه تغییر خیلی اساسی توی این نسخه به چشم میاد. راحتی نصب! نصب آسون XP در کنار راحتی معرفی زبان بهش و ساپورت قابل قبولی که همراهش از سخت‌افزارای مختلف داره اونو از نسخه‌های قبلیش متمایز می‌کنه. ظاهر هم خیلی تغییر کرده. دیگه از اون Start Menu مسخره و پنجره‌های خشک و بی روح مستطیلی مثل قاب(!) خبری نیست. کم‌کم هم دارن Animationها بوجود میان! مثلا موقع بستن منوها شما یه Animation رو می‌بینید. در این نسخه از ویندوز Media Player هم خیلی تغییرات داشت به طوری که هممون دیگه برای گوش دادن آهنگ ترجیحش می‌دادیم. مایکروسافت کارای دیگه‌ای رو هم از قبل شروع کرده بود. دیگه برنامهنویس شدن نیاز به نابغه بودن نداشت! Microsoft Visuual Studio 6 برنامه نویسی رو برای تازه کارها هم ساده می‌کرد. هرچند VS6 قبل از Windows XP تولید شده بود ولی بیشترین اقبال رو توی همین نسخه به دست آورد. SQL Server 2000 هم یه گام اساسی برداشته بود و همه‌ی اینا در کنار عرضه‌ی Office 2003 بعد از Windows XP باعث می‌شد همه از کار با Windows XP لذت ببرن! آخرین چیزی که این محبوبیت رو به آسمون رسوند عرضه‌ی فریمورک معروف مایکروسافت یعنی همون NET. بود که دیگه حجت رو بر همه تموم کرد!
این محبوبیت باعث شد خیلی از هکرها هم به سمت XP بیان! نسخه‌های جعلی XP با نام‌های مختلف هنوزم موجوده! هرچند نسخه‌های جعلی زیادی از ویندوزهای قبلی هم ساخته شده بود ولی دیگه XP از همه وضعش خراب‌تر بود. این هجوم به حدی رسید که خیلی‌ها یه Windows XP به نام خودشون تولید و عرضه کردن!
البته هنوز ویندوز ضعف زیادی توی امنیت داشت و هنوز هم داره. مایکروسافت سعی کرد XP رو برای سیستم‌های ۶۴بیتی هم تولید که چندان موفق نبود. البته این عدم موفقیت توی نسخه‌های بعدی ویندوز به خوبی جبران شد.
- شاید برای شماهم سؤال شده باشه که XP مخفف چیه؟ در واقع XP حاصل یه مخفف گیری بی قاعده از کلمه‌ی Experience هستش. به نظر میاد مایکروسافت سعی کرده از همه‌ی تجربیاتش توی این نسخه استفاده کنه.
- Windows XP و همه‌ی نسخه‌های قبلی ویندوز دیگه نه بصورت Extended و نه بصورت Mainstream ساپورت نمی‌شن. میشه گفت تاریخ مصرفشون گذشته.
تا اینجا تا XP پیش رفتیم. توی مطلب بعد در مورد نسخه‌های بعدی ویندوز حرف می‌زنم.
